Skearnegoutum

Ut Wikipedy
Skearnegoutum
Martenstsjerke
Martenstsjerke
Emblemen
               
Polityk
Lân flagge fan Nederlân Nederlân
Provinsje Fryslân
Gemeente Súdwest-Fryslân
Sifers
Ynwennertal 1.612 (2022) [1]
Oerflak 6,68 km, werfan:
- lân: 6,58 km²
- wetter 0,10 km²
Befolkingsticht. 245 ynw./km²
Oar
Tiidsône UTC +1
Simmertiid UTC +2
Koördinaten 53° 3' N 5° 40' E
Offisjele webside
www.skearnegoutum.nl
Kaart
Skearnegoutum (Fryslân)
Skearnegoutum

Skearnegoutum is in doarp benoarden Snits oan De Swette (Snitser Trekfeart) yn de gemeente Súdwest-Fryslân. It is ien fan de doarpen fan de Snitser Fiifgea. Op it doarpsgebiet lizze ek de buorskippen Nijekleaster, Loaiïngea en foar in part De Pôle.

Skiednis[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Skearnegoutum is ûntstien op in terp, weryn't by opgravings saken út de 4e iuw fûn binne. It doarp lei yn it earstoan oan de Middelsee oant dy om 1300 hinne drûchlein waard. Mei de doarpen Loaiïngea, Goaiïngea, Gau, en Offenwier foarme Skearnegoutum yn de midsiuwen it ferbûn Snitser Fiifgea.

Tusken 1233 oant de reformaasje stie eartiids krekt bûten de Middelseedyk by it tsjintwurdige krúspunt oan de Ljouwerterdyk mei de Spearsterdyk it Aula Dei ('Hûs fan God'), ek bekend as it Nijekleaster. It nonnekleaster hie grutte ynfloed op de ûntwikkeling fan de krite. Yn 1572 ferrinnewearren geuzen it kleaster. Ta neitins oan it kleaster stiet sûnt 1996 oan de Lege Dyk in lyts monumint fan seis nonnen op in sokkel.

Eardere grifformearde tsjerke

De âlde tsjerke fan Skearnegoutum wie wijd oan Sint-Marten. De midsiuwske tsjerke waard yn 1861 ôfbrutsen en ferfongen troch it hjoeddeiske gebou. Yn de 19e iuw krige Skearnegoutum der noch in tsjerke by, de grifformearde tsjerke. Mei de foarming fan ien protestantske federaasje yn de jierren 1990 waard de grifformearde tsjerke ferkocht en it gebou is no in wente.

Skearnegoutum hie fan 6 juny 1883 oant 15 maaie 1938 in stasjon oan it spoar Ljouwert - Starum. De stasjonskoade fan Stasjon Skearnegoutum wie Sgm. Op 1 juny 1940 waard it stasjon weriepene, mar op 24 novimber fan dat jier waard it wer sletten.

Yn 1897 waard it Koöperative Suvelfabryk Skearnegoutum oprjochte. It fabryk waard yn 1972 sletten.

Oant 2011 lei Skearnegoutum yn de eardere gemeente Wymbritseradiel.

Doarpswapen[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

De fiif punten fan de stjer yn 'e emblemen fan it doarp ferwizet nei de fiif doarpen yn it noarderkertier fan de eardere gemeente Wymbritseradiel, dêr't Skearnegoutum it haadplak fan wie. De kleuren binne ek ûntliend oan it wapen fan Wymbritseradiel. De dwersbalke is De Swette, it wetter dat troch it doarp rint. De earn komt fan it wapen fan Karel V, dat yn de doarpstsjerke ôfbylde is.

Mienskip[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Yn it yn Multyfunksjonele Akkomodaasje It Swettehûs is it doarpshûs ûnderbrocht. Ek de KBS Op 'e Hichte krige dêr syn ûnderdak. De Doarpsomropper is de namme fan de doarpskrante. De ynwenners hawwe as skelnamme 'Sûkerfretters'.

Tsjerke[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

De PKN-gemeente Skearnegoutum-Loaiïngea hat alle sneinen tsjinst yn de Martenstsjerke.

Skoalle[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Ryksmonumint Zwettewei 68

Ferienings[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

It oarlochsmonumint by de Martenstsjerke

Der binne ferskillende buertferienings: buorskip Mastenbroek, beskerme wenje Fridsmastrjitte, Willem Santemastrjitte, St Martensdijk en Alddyk.

(sjoch doarpsside foar mooglike feroarings)

De Swette by Skearnegoutum

Befolkingsferrin[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Jier 1840 1954 1959 1964 1969 1974 2006 2015
Ynwenners 323 1.031 1.002 955 1.020 996 1.677 1.666
Jier 2020 2022
Ynwenners 1.667 1.613

Berne[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Strjitten[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Alle strjitten yn Skearnegoutum.

Publikaasjes[bewurkje seksje | boarne bewurkje]

Hessel Bouma, Scharnegoutum in oorlogstijd - 'Das Terroristendorf'

Boarnen, noaten en referinsjes[boarne bewurkje]

Boarnen, noaten en/as referinsjes:

 
Plakken yn de gemeente Súdwest-Fryslân
Flagge fan de gemeente Súdwest-Fryslân
Stêden: BoalsertDryltsHylpenSnitsStarumWarkum

Doarpen en útbuorrens: AbbegeaAldegeaAllingawierArumBlauhúsBoazumBreesândykBritswertBurchwertDearsumDedzjumEastereinEasterwierrumEasthimEksmoarreFerwâldeFolsgeareGaastDe GaastmarGauGoaiïngeaGreonterpHartwertHeechIt HeidenskipHichtumHidaardHieslumHimmelumHinnaardDe HommertsIdzegeaIensYndykYpekolsgeaYsbrechtumItensJutrypKimswertKoarnwertKoarnwertersânKoudumKûbaardKûfurderrigeLaaksumLytsewierrumLoaiïngeaLollumLongerhouMakkumMolkwarNijhuzumNijlânOffenwierParregeaPenjumPiaamPoppenwierRaerdReahûsRienSânfurdSibrandabuorrenSkarlSkearnegoutumSkettensSkraardSkuzumSmelbrêgeSurchTersoalToppenhuzenTsjalhuzumTsjerkwertTurnsTwellingeaWaaksensWâldseinWarnsWesthimWytmarsumWiuwertWolsumWommelsWûns

Buorskippen: AaksensAbbegeasterkettingAndelahuzenAnnebuorrenArkumAtsebuorrenBaarderbuorrenDe BandBarsumBeabuorrenBessensBernsterbuorrenDe BierenBittensDe BlokkenBlomkampBoatlânBonjeterpBoppebuorrenDe BurdDyksterbuorrenDoanjebuorrenDoanjewierDraeisterhuzenEangterpEasthim (Wytmarsum)EksmoardersylFeytebuorrenFiifhûsFiskersbuorrenFjouwerhuzenFlânsumIt FlietGalamadammenGoaiïngamiedenGoaiumGrauwe KatDe GritsGrutte WiskeGreate WierrumHaaiumHarkesylDe HelHiemertHidaardersylHiddumHoekensHoarnsterbuorrenHouIdserdabuorrenIemswâldeYndyk (Boazum)IngwertIngwierJethJonkershuzenJousterpJouswertKâldehuzumDe KampenDe KatKlaeiterpDe KliuwKnossensKoaihuzenKromwâl (Boalsert)Kromwâl (Britswert)LippenwâldeDe Lytse GaastmarLytse WiskeLytshuzenMakkum (Boazum)MeilahuzenMontsamabuorrenMountsjewierDe NesNijbuorrenNijekleasterNijesylOsingahuzenPikesylDe PôleRea SkuorreRemswertRytseterpSaardSânfurder RypSyswertSjongedykSkearnebuorrenSkrokSotterum (Koarnwert)Sotterum (Skettens)SpearsSpykIt Strân SwaanwertSwarte BeienTrijehuzen (Hidaard)Trijehuzen (Snits)Trijehuzen (Wommels)TsjerkebuorrenDe WearenWesterbuorrenWesterlittensDe WierenWolsumerkettingWonnebuorren